<****** LANGUAGE="JavaScript1.2">

İSTİKLAL MARŞI

Korkma, sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak;
Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak.
O benim milletimin yıldızıdır, parlayacak;
O benimdir, o benim milletimindir ancak.

Çatma, kurban olayım, çehreni ey nazlı hilal!
Kahraman ırkıma bir gül! Ne bu şiddet, bu celal?
Sana olmaz dökülen kanlarımız sonra helal...
Hakkıdır, hakk'a tapan, milletimin istiklal!

Ben ezelden beridir hür yaşadım, hür yaşarım.
Hangi çılgın bana zincir vuracakmış? Şaşarım!
Kükremiş sel gibiyim, bendimi çiğner, aşarım.
Yırtarım dağları, enginlere sığmam, taşarım.

Garbın afakını sarmışsa çelik zırhlı duvar,
Benim iman dolu göğsüm gibi serhaddim var.
Ulusun, korkma! Nasıl böyle bir imanı boğar,
'Medeniyet!' dediğin tek dişi kalmış canavar?

Arkadaş! Yurduma alçakları uğratma, sakın.
Siper et gövdeni, dursun bu hayasızca akın.
Doğacaktır sana va'dettiği günler hakk'ın...
Kim bilir, belki yarın, belki yarından da yakın.

Bastığın yerleri 'toprak!' diyerek geçme, tanı:
Düşün altında binlerce kefensiz yatanı.
Sen şehit oğlusun, incitme, yazıktır, atanı:
Verme, dünyaları alsan da, bu cennet vatanı.

Kim bu cennet vatanın uğruna olmaz ki feda?
Şuheda fışkıracak toprağı sıksan, şuheda!
Canı, cananı, bütün varımı alsın da hüda,
Etmesin tek vatanımdan beni dünyada cüda.

Ruhumun senden, ilahi, şudur ancak emeli:
Değmesin mabedimin göğsüne namahrem eli.
Bu ezanlar-ki şahadetleri dinin temeli,
Ebedi yurdumun üstünde benim inlemeli.

O zaman vecd ile bin secde eder -varsa- taşım,
Her cerihamdan, ilahi, boşanıp kanlı yaşım,
Fışkırır  ruh-i mücerred gibi yerden na'şım;
O zaman yükselerek arşa değer belki başım.

Dalgalan sen de şafaklar gibi ey şanlı hilal!
Olsun artık dökülen kanlarımın hepsi helal.
Ebediyen sana yok, ırkıma yok izmihlal:
Hakkıdır, hür yaşamış, bayrağımın hürriyet;
Hakkıdır, hakk'a tapan, milletimin istiklal!

Mehmet Akif Ersoy



   
  Buyurunuz
  NEMRUTTA BUGÜN
 

NEMRUTTA BUGÜN

NEMRUT: Tanrıların Tahtı

Nemrut 2150 m. yüksekliğinde,bölgeye tamamen hakim bir konumda olan Nemrud Toros sıradağları arasında bir dağdır. Hangi yönden bakılırsa bakılsın dağın zirvesini görmek mümkündür Dağ, sadece yaz aylarında ulaşıma açıktır ve yılın geri kalan süresi boyunca kar ve buzla kaplıdır.

 
Kommagene nin son rahibinin,Kral 4.Antiokhos un Romalılara yenilmesinden sonra,tahminen İ.S.72 yılında, Nemrud Tapınağı nı terk ettiği sanılmaktadır.Takip eden iki bin yıl boyunca burada yatmakta olan kralları sadece rüzgarların uğultusu rahatsız edecektir. Sonradan bölgeye yerleşen Hırıstiyan ahali tapınağın tarihihi hakkında tamamen bilgisizdiler ve onun Eski Ahit te adı geçen efsanevi Nimrod un eseri olduğuna inanıyorlardı.Bu nedenle ona dünyanın ilk büyük hükümdarı olan Nemrud adını verdiler.Nemrud Dağı 19.yyılda Alman bilgin Karl Sester tarafından keşfedildi. Sester in bu muhteşem tapınak karşısında duyduğu şaşkınlık tapınağın o güne dek çizilen hiç bir Küçük Asya haritasında gösterilmemiş olmasından duyduğu şaşkınlıktan tahminen daha az olmuştur. Keşfi takiben Türk arkeolog Osman Hamdi Bey dağdaki ilk kazıyı başlattı.



Çalışmalar zaman içersinde Türk,Alman ve Amerikalı arkeologlar tarafından sürdürülerek  bugüne  geldi.Bu çalışmalar arasında Prof.Dörner ve Prof.Şahin inkiler en kaydadeğer olanlarıdır Kurucusu  Antiokhos tapınağın sadece kendi hierothesion u(tapınaksal anıtmezar) değil yeni bir dinin demerkezi  olmasını istemişti. Bu dinin Pers Part dünyasını Grek Roma dünyasıyla barış içinde kaynaştırması  amaçlanıyordu ve Nemrud Dağı nın zirvesinden tüm dünyaya yayılacağına inanılıyordu.


Dağda üç teras vardır: Doğu, Batı ve Kuzey. Bu terasların yeterince geniş olabilmesi için Kommagene inşaatçıları dağın tepesini neredeyse tamamen kesmişlerdi. O kadar ki sadece Doğu Terası için 1500 metre küp masif kaya traşlanmıştı. Batı Teras ında, zirvenin solunda, yer alan 10 metre yüksekliğindeki yontulmuş kaya yapılan işin büyüklüğü hakkında bize bilgi vermektedir. Nemrud Dağı nın tepesinde 50 metre yüksekliğinde ve 150 metre çapındaki 30,000 metre küp hacmindeki muazzam bir mıcır yığınından oluşturulmuştur. Antik tören yolu tümülüsün çevresini dolanmaktadır.

Doğu Terası     



Yıpranmış bir taş merdiven sizi Doğu Terası na ulaştırır. Meydana vardığınızda
göreceğiniz ilk tablo yüksekte kurulmuş tahtlarında yanyana oturan beş devasa
heykel ve hemen önlerinde yatan kopuk başları olacaktır.
Grek ve Pers isimleriyle anılan tanrılar soldan sağa şu şekilde sıralanmışdır:
Apollo/Mithras/Helios/Hermes
Tanrıça Tyche / Tanrıça Kommagene
Zeus/Oromasdes
Tanrı-Kral Antiokhos 1
Artagnes/Herakles/Ares     


Tanrıların alışılmışın dışında ayakta değil de tahtlarında oturur halde anıtlaştırılmasının sebebi Nemrud Dağı nın tanrıların evi olarak görülmesi olsa gerek. ëBurada göksel tahtlar kuruludur,  demektedir Kral Antiokhos. Heykel boylarının başlangıçta 8 - 10 metre olduğu sanılıyor. Şimdi donuklaşmış ve yıpranmış kireçtaşından bu dev cüsseli heykellerin güneş altında düz ve kaygan gövdelerinin çok uzaklardan etkileyici bir şekilde görüldükleri hayal etmek zor değil. Heykeller kayadan kesilerek oluşturulmuş iki platform üzerinde yükselmektedir. Altta, dördünde kralın tanrıları buyur ettigi, ötekinde bir horoskopun tasvir edildiği, beş adet stel bulunur. Bu steller bugün oldukça kötü durumdadır. Ancak Batı Terası ndaki stellerin iyi korunmuş olması sevindiricidir. Meydan başlangıçta beyaz taş levhalarla döşenmişti. Bu levhalardan birkaçı kazılar sırasında bulunarak Batı Terası nındaki Aslanlı Horoskop un önüne yerleştirilmiştir.Meydanın diğer tarafında, heykellerin karşısındaki alanda, basamaklı bir platform vardır bu restore edilmiş ateş sunağıdır.


Heykelleri arkanıza alarak durduğunuzda, solunuzda ve sağınızda stellerden geriye kalanların oluşturduğu uzun bir kaide sırası görürsünüz. Stellerin her birinde Antiokhos un atalarından biri tasvir edilmiştir. Soldaki sırada Krallar Kralı Darius 1. in lideri olduğu Pers atalara, sağdaysa Büyük İskender in hükmettiği Yunan atalara yer verilmiştir.   Vasiyetname (Nomos): Antiokhos un Kutsal KanunlarıZeus heykelinin arkasında N O M O  (Nomos) Burada Antiokhos un Kutsal Kanunları başlar. Nemrud un kült yazıtı Antiokhos un vasiyetnamesi olarak görülebilir.Antiokhos insanları yönlendirmek amacıyla Nomos u başlatmıştır. Antiokhos, belki de eğitiminin bir parçası olarak, gençliğinde atalarından Büyük İskender in İndus Irmağı nın kıyısında kurduğu Buchepala ve Alexandra gibi bazı şehirlere uzun yolcuklar yapmıştı. Bu gezileri sırasında Buda felsefesini tanımış,onun kutsal kanunların dan esinlenerek kendi kült yazısını (Nomos) geliştirmiş olabilir.


Sebebi ne olursa olsun, tüm Kommagene tapınaklarına Nomoslar kazınmıştır. Nemrud Dağında da Nomoslar dev heykellerin arkasına yazılmıştır.Antiokhos Nomoslarda halkına nasıl ve ne zaman tanrıların onura sahip olduklarını söyler. Bu Nomos benim tarafından ilan edildi ancak kanunları yapan tanrıların gücüdür  demektedir.  Kommageneliler ve yabancılar, krallar, hükümdarlar, özgür insanlar, köleler ve insanlığı oluşturan tüm insanlar sadece doğumları ya da kaderleriyle farklılaşırlar  derken yaptığı kanunların amacını belli etmiştir. Antiokhos herkesin bu kanunlara göre davranmasının ve gelecek nesillerin de bunu devam ettirmeleri gerektiğini  sonsuz zamanlarda bu toprakların sahibi olacak gelecek nesiller de bu kutsal kanunlara uysunlar  sözleriyle belirtmiştir. Antiokhos un gelecek nesillere seslenmesi dikkate değerdir zira o kendinden ve halkından sonra aynı topraklarda başka insanların yaşayacağının bilincindedir.
Ne kadar mütevazı ve ne kadar bilgece! Nemrud taki Nomosta yaşamının sonu için hazırladığı vasiyetnameyi okuyabiliyoruz:  Saf ve adil olmanın sadece en hakiki mülkümüz olmakla kalmayıp aynı zamanda duyabileceğimiz en derin sevinç olduğu kanaatine vardım.  Bu kanaat beni başarı kazanmamı ve onu hayırlı yönde kullanmamı sağladı. Yaşamım boyunca beni tebamın önünde tanrılara olan saygısı en güçlü silahı olan bir insan kıldı...İşte bunun sayesinde, beklentilerin tersine, ve tüm tehlikelere rağmen, tahmin edilemeyeni başardım ve nice senelerimi mutluluk içinde geçirdim.  Tarihsel gerçekler de Antiokhos un sözlerini doğrular. Kommagene batıda Roma, doğuda da Part tehlikesine açık bir bölgede kurulmuş küçük bir krallıktı. Antiokhos un hükümdarlığı altında Kommagene bu iki gücün amansız saldırılarına rağmen yıllarca bağımsızlığını koruduğu gibi en bayındır dönemini de ulaşmayı başarmıştır.
 

 

Kuzey Terası



Nemrud Dağı ndaki tapınağı ziyarete gelen hacılar dağın eteklerindeki vadilerde toplandıkları zaman rahibin hizmetkarları onlara su ve yiyecek getirirlerdi. Dağın eteklerinden tapınağa çıkan iki alay merdiveni vardı. Her iki merdivenin sonlarına doğru tapınağa yakın bir yere yerleştirilmiş stellerde Antiokhos hacılara kutsal toprağa ayak basmakta olduklarını hatırlatmış ve davranışlarına dikkat etmelerini söylemişti.
    

Güneydeki alay yolu Kommagene soyluları içindi ve Batı Terası nda son bulurdu.Kuzeydeki patika halk içindi ve Kuzey Terası na ulaşırdı. Kuzey Terası nda, tapınağın önündeki meydanda, halk tanrıların huzuruna çıkmadan önceki son hazırlıklarını yapardı. Dikkatli bakarsanınız, güçlükle de olsa, hacıların Kuzey Terası na giriş yaptıkları bu yıpranmış yokuşu bulabilirsiniz. Ziyaretçiler, Batı Terası nı tapınaktan ayıran 85 metre uzunluğundaki steller dizisi boyunca kortej halinde ilerleyerek Doğu Terası na ulaşırlardı. Bu stellerde yazıt yoktur zira Antiokhos onları varisleri için hazırlatmıştı.


Batı Terası     




Tümülüsün çevresinde ilerlemeye devam ettiğinizde Nemrud Dağı nın en kutsal yeri kabul edilen Batı Terası na ulaşırsınız. Bu terastan medeniyetimizin beşiği Mezopotamya ovasını gözalabildiğince seyretme şansına sahipsiniz. Güneş, ay ve zodyakın tüm yıldızları solunuzdan doğup tam karşınızda zirveye varacak ve sağınızdan batacaklardır.Söylediğimiz gibi, Batı Terası halka açık değildi. Soyluları bu terasa ulaştıran kortej yolu terasın kuzeyindeki açık alanda son bulurdu. Burası terasın girişiydi.  
 Girişi üç başlı dev bir aslan heykeli gözlerdi.Aşağıya doğru yürüdüğünüzde onu şimdi yüzü toprağa gömülü yatar görürsünüz. Batı Terası ndaki heykeller Doğu Terası ndakilerle aynı karakterleri temsil ederler ancak işçilikleri çok daha güzeldir. Konum olarak Doğu Terası nda insanlara tepeden bakıyorlarmış izlenimini veren yüksek kaidelerdeki heykellere göre daha alçaktadırlar. Heykellerin kopmuş başları gövdelerinin önüne bırakılmıştır.     


Antiokhos ve tanrı Apollon - Mithras başları arasındaki benzerlik dikkat çekicidir. Apollon - Mithras kral Antiokhos un rahibine ayinlerini yapmasına izin verdiği yegane tanrıydı. Peki bu tanrıyı böyle özel kılan neydi? Apollon - Mithras Yunan güneş tanrısı Apollon ile Pers tanrısı Mithras ın bir bileşimiydi. Tanrı Mithras adına ilk defa İ.Ö. 1400 civarına ait bir Hitit antlaşmasında rastlanıyor ve daha sonra Hint Vedas ında insanların bir dostu olarak nitelendiriliyor. O insanlarla tanrılar arasında bir aracıydı. Vedas da Mithras! Ölümlü.Bu onurlu ve dost Mithras bilge bir hükümdar olarak doğmuştu,  yazmaktadır. Mithras ëbağlaşık  anlamına gelmektedir. Her bir tanrı Kommagenelilere başka bir nimet sunardı. Bugün bölgede çıkarılan petrolün de Mithras ın hediyelerinden biri olduğuna inanılmaktaydı. Romalı askerler Mithras dan o denli etkilenmişlerdi ki onu en gözde tanrı olarak kabul etmişlerdi. Bu hayranlıklarını gittikleri her yere taşımışlardı. Hatta İngiltere de bile bazı yeraltı tapınaklarında Mithras a tapınanlar olmuştu. Belki de İsa peygember gelmeseydi, insanlar bugün hala Mithras a tapıyor olacaklardı.


Heykellerin karşında, üzerinde Antiokhos un Yunan atalarının stellerinin durduğu, uzun bir sıra kaide görürsünüz. Bu sıranın sağ köşesinden başlayan bir başka sıradaysa Pers ataların tasvir edildiği steller yeralır. Stellerden Darius ve Xerxes e ait olanlar iyi durumdadır. Her stelin önünde küçük bir sunak vardır. Bu sunaklardan ikisinde yazıt bulunur. Daha erken dönemlere ait bu yazılar büyük ölçüde yıpranmış durumdadır. Aşağıdaki şema stellerde tasvir edilen Yunan ve Pers ataların listesini gösteriyor. Stellerin epeyce yıpranmış olmaları nedeniyle, şartlar altında, oluşturulabilen en sağlıklı listedir. Stellerin önünde durduğunuzda soldan sağa sıralama şöyledir:

KAİDE                              Pers Atalar
1                                      Krallar Kralı Darius 1İ.Ö. 522-486
2                                      Xerxes 1İ.Ö. 486-464
3                                      Artaxerxes 1İ.Ö. 464-425
4                                      Darius 2 Ochosİ.Ö. 425-404
5                                      Artaxerxes 2 Mnemonİ.Ö. 404-359
6                                      Orontes 1 (Aroandes)İ.Ö. 401
7                                      Prenses Rhodogune,Orontes in karısı?
8                                      adı bilinmiyor?
9                                      adı bilinmiyor?
10                                    Samos 1İ.Ö. 250
11                                    Arsamesİ.Ö. 230
12                                    adı bilinmiyorİ.Ö. 223-187
13                                    Ptolemaiosİ.Ö. 163-130
14                                    Samos 2İ.Ö. 130-109
15                                    Mithridates 1 Kallinikosİ.Ö. 109-86


Antiokhos, Prenses Rhodogune nin Orontes le evliliği sayesinde, Krallar Kralı Darius 1 in soyuna dahil olduğunun herkes tarafından bilinmesine önem vermiştir. Pers kralı Artaxerxes İ.Ö. 401 de tahtına göz diken kardeşini yenmesinde yardımcı olan subaylarından Orontes e kızı Rhodogune i vererek teşekkür etmiştir.

KAİDE                  Yunan Atalar
1                          Büyük İskenderİ.Ö. 356-323
2                          Seleukos 1 Nikatorİ.Ö. 304-279
3                          Antiochus 1 Soterİ.Ö. 279-262
4                          Antiochus 2 Theosİ.Ö. 261-246
5                          Seleukos 2 Kallinikosİ.Ö. 246-225
6                          Seleukos 3 Soterİ.Ö. 225-223
7                          Antiochus 3 the Greatİ.Ö. 223-187
8                          Seleukos 4 Philopatorİ.Ö. 187-176
9                          Antiochus 4 Epiphanesİ.Ö. 176-164
10                        Demitrios I Soterİ.Ö. 162-150
11                        Demitrios 2 Nikatorİ.Ö. 142-125
12                        Prenses Kleopatra Thea, Demitrios 2 nin karısı
13                        Antiochus 8 Gryposİ.Ö. 125-96
14                        Prenses Tryphaina, Antiokhos 8 in karısı
15                        Prenses Laodike Thea Philadelphos,Mithridates1in karısı
16                        Prenses İsias Philostorgos, Antiokhos 1 Theos un karısı
17                        Antiochus 1 Theosİ.Ö. 86-38


Aynı atalar aynı sıralamayla Doğu Terası nda da tasvir edilmişlerdir. Kabartmalarda kullanılan kumtaşı dağın eteklerindeki iki taş ocağından taşınmıştır.Kabartmalar devasa kompleksin tamamıyla zıtlık oluşturmaktalar. Ne yazık ki yumuşak kumtaşı Antiokhos un yazıtlarda dediği gibi ëyokolmaz  olmanın çok dışındaydı. Bu malzeme belki Samosata şehri için uygun olabilirdi ancak dağın tepesinde hüküm süren sert mevsimlere karşı asla.   Heykellerin yanında beş adet büyük stel durur bunlar Doğu Terası ndaki aşağı kaidelerle aynıdır. Kabartmaların dördünde Kral Mithridates 1 Kallinikos tanrıları buyur eder. Soldan sağa: Kommagene Tanrıçası, Apollon, Zeus ve Herakles. Tanrıların isimlerin kabartmaların arkasına yazılmıştır. Arkeologlar bu isimlerin eski bir metnin üzerine kazındığını ortaya çıkarmışlardır.


Selamladığı tanrıları onore etmek için,kral o tanrıya adanmış bitkinin stilize edilmiş yaprakla rını tiarasına takmış olarak tasvir edilmiştir.Kommagene Tanrıçası için nar,Apollon için defne, Zeus için çınar ve Herakles için asma yaprakları takmıştır. Herakles kabartmasının yanındaki 5. stel Aslanlı Horoskop olarak bilinir.Antiokhos un beş stelli dizisindeki gibi, Mithridates in beş stelli dizisinin de her iki ucuna bir kartal ve bir aslan heykeli yerleştirilmiştir.

 

Üç Kral Mezarı     




Nemrud tümülüsünün altında gizli bir mezar odası bulunduğu bilinmektedir. Mezar odasını bulmak için Romalılardan günümüze defalarca tümülüste tüneller açılmıştır ancak bugüne kadar hiç bir girişim Kommagene krallarını son uykularından kaldırmayı başaramamıştır. Bunun nedeni mezar odasının tümülüsün içinde değil tümülüsün altında kalan masif kayanın içine oyulmuş olmasıdır.Bir teoriye göre, bir kaç basamakla başlayan ve dağın içine doğru bir eğimle devam eden kayaya oyulmuş bir tünel mezar odasına açılmaktadır. Mezar hücresinde yanyana üç mermer lahit vardır. Bir yanında babası Mithridates, diğer yanında başka bir kral olmak üzere ortadaki mezarda kral Antiokhos yatmaktadır. Naaşların iyi durumda olduğu sanılmaktadır. Mezar odası 5 x 9 metre, 2.4 metre yüksekliğindedir. Yazıtlara göre mezar odasına girenleri büyük tehlikeler beklemektedir:  Bir şeytanın sureti burayı bekler, buraya giren ne onu yenebilir ne de ondan kaçabilir."     


Yüce Tanrıların Görünmesi
Kommagene de her yıl iki önemli kutlama yapılırdı.16 Audnasios (Aralık / Ocak) kral Antiokhos un doğumgünü, 10 Loss, yani 14 Temmuz, Antiokhos un taç giydiği gün ve aynı zamanda  Yüce Tanrılarının Görünmesi  günü olarak kutlanırdı. Kutlamalar boyunca, iki gün süreyle, Kommagene de günlük hayat durur halk Nemrud Dağı ndaki ya da kral Mithridates 1 in bölgede yaptırdığı diğer tapınaklardaki şölenlere katılırdı. Şenlikler kral Antiokhos un Doğu ve Batı Terasları nda yaptırttığı Nomos ta (Büyük Kült Yazıt) ayrıntılı olarak kaydedilmiştir.Vakit gece yarısına geliyor. Kommageneliler ellerinde meşaleleriyle dağa tırmanmaktalar. Işıktan bir kurdela dağa dolanmakta. Yüzlercesi Kuzey Terası nda toplanmışlar. Ve sıra halinde Doğu Terası na yürüyorlar. Alanın iki yanında  yerlerini alıyorlar. Meydanı dolunayın yumuşak ışığı aydınlatmış.


Ay usul usul tümülüs ardında kaybolurken tanrılar yüksek tahtlarından insanlara bakmakta. Üçayak sehpalara oturtulmuş büyük metal çanaklarda ateşler yakılmış. Tanrıların ve insanların bedenlerinde gölgeler titreşiyor. Tam sessizlik. Kral ateş sunağında ayakta tanrıları bekliyor. Rüzgar saati işlemekte. Heyacan artıyor. Aniden açık ve güçlü bir trompet sesi. Dağ titriyor. Sanki tanrılar tahtlarından kalkmışlar da kütlesel bedenleri yıldızları gölgeliyor...Bir kaç saat sonra güneş heryeri altınla kalaylıyor,Tören bitiyor.Kommageneliler evlerine dönüyorlar,Mutlular.Tanrıların korumasına layık olduklarına bir kez daha tanık oldular.
 
  Bugün 2 ziyaretçi (36 klik) kişi burdaydı!
POQbum.com Graphics
POQbum.com Graphics

-----KODBUL-----

Siteme verdiğin katkılardan dolayı sayın AHMET HATİPOĞLU'YA teşekkürler

-----KODBUL-----




www.dizayn.tr.gg!
webuzmani.blogspot.com
 
 
Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?
Ücretsiz kaydol